اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن و پتاسیم بر رشد، برنج رقم خزر

اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن و پتاسیم بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد دانه برنج رقم خزر

اصفهانی مسعود*,صدرزاده سیدمجتبی,کاووسی مسعود,دباغ محمدی نسب عادل

* دانشگاه گیلان، رشت

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد، اجزای عملکرد و رشد برنج رقم خزر، آزمایشی در سال زراعی 1380 در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا گردید. اثر پنج مقدار نیتروژن (0، 30، 60، 90 و 120 کیلوگرم در هکتار) و چهار مقدار پتاسیم (0، 100، 200 و300 کیلوگرم در هکتار)، با استفاده از آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش مقدار کود نیتروژن، تعداد خوشه در واحد سطح، تعداد دانه در خوشه و درصد دانه های پر شده افزایش معنی داری داشت. اما وزن هزار دانه تغییری نکرد. با مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار عملکرد دانه به طور معنی داری افزایش و سپس در سطح 90 کیلوگرم در هکتار به طور معنی داری کاهش یافت. تاثیر کود نیتروژن بر عملکرد ماده خشک گیاهی و کاه نیز تقریبا از همین روند پیروی کرد. تاثیر مقادیر مختلف کود پتاسیم بر عملکرد دانه، تعداد خوشه در واحد سطح، وزن هزار دانه، تعداد پنجه و ارتفاع بوته غیرمعنی دار بود اما باعث افزایش معنی دار تعداد دانه در خوشه و درصد دانه های پر شده گردید. شاخص برداشت تحت تاثیر هیچ یک از تیمارهای کودی قرار نگرفت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد دانه برنج از تیمار 60 کیلوگرم نیتروژن و 300 کیلوگرم پتاسیم در هکتار به دست آمد. شاخص سطح برگ (LAI)، سرعت رشد محصول (CGR) و سرعت جذب خالص (NAR) برنج به طور معنی داری در تیمارهای مقادیر بالای نیتروژن نسبت به تیمارهای نیتروژن پایین بیشتر بود.

کلید واژه: برنج، نیتروژن، پتاسیم، عملکرد، اجزای عملکرد، شاخص های

منبع : پایگاه اطلاعات علمی ایران www.sid.ir

منبع :

مدرسه در مزرعه روستای عزیزک جلسه هشتم

بسمه تعالی

 برنامه ترویجی مدرسه در مزرعه((ffs روستای عزیزک

مربوط به پروژه مدیریت جامع آب و خاک البرز

                                      جلسه هشتم            22/3/1387

مدرسه در مزرعه روستای عزیزک با حضور کارشناسان ناظر و مهندس سلیمانی در کنار مزرعه ء آقای شعبان تبار  آغاز شد.

مزرعه نشای تکخال و دوخال ایشان مورد بازدید قرارگرفت . پنجه دهی آن مناسب بود و بیش از 20 نفر از کشاورزان عزیزک  قسمتی از مزرعه خود را اختصاص به این نشا دادند که رضایت کامل داشتند.

کلا در زمینهایی که قوی باشد ( اصطلاح محلی: هره دارد  here ) نشا تکخال و دوخال بهترین جواب را می دهد.

تنهادر قسمتی از سطح مزرعه که از آب چاه استفاده می کرد زردی دیده می شود که ناشی از سردی آب و عدم رشد لازم بوته بود.

وسعت این منطقه ممکن است به بیش از 100  متر برسد.

در حالتی که جایگاه خزانه در زمین اصلی تیلر زده نشود و کود به آن داده نشود و نشا کاری انجام گردد. حالت زردی و عدم رشد

مطلوب نشاها کاملا مشخص است.

با حضور ناظرین و کشاورزان در آیش طلنارو مشاهده بیماری ژیبرلا در اکثر مزارعی که ضد عفونی بذر را  انجام نداده اند به کشاورزان در باره مشکلات این بیماری و بالطبع کاهش محصول توضیحاتی داده شد.

بیماری قارچی برنج که ایجاد ریشک در گره ها  و ارتفاع بالاتر ساقه ها از مزرعه ، زردی نشاها  از علایم تشخیص این بیماری در مزرعه است.

بهتر است از زمینهای آلوده به این بیماری بذر گیری نگرددو با کاهش کود ازته در سرک و خشکاندن تناوبی مزرعه و مصرف مناسب کود های ریز مغذی از شیوع این بیماری جلو گیری نمود.

با مسدود شدن بافت ماشوره ای داخل ساقه برنج در محل میانگرهء پایینی و عدم ورود اکسیژن و هوا به بافتهای

آن  ، این گیاه با تولید ریشک در میانگره های بالایی سعی در رفع مشکل تغذیه ای بدلیل مسدود بودن بافتهای داخلی

می کند. از علایم بسیار مشخص برای تشخیص این بیماری ،ارتفاع زیاد برخی از پنجه ها و وجود ریشه های سفید رنگ در محل میانگره های بالایی است

ضد عفونی بذر با سموم قارچکش مانند تیرام، بنومیل،کاربندازیم و...از ساده ترین روشهای مبارزه با این بیماری است.

باحضور در کنار مزرعه آقای مراد پورتقی که مزرعه خود را به طریقه نشا ماشینی در اختیار مهندسین برای آزمایش کود گوگرد و سولفات روی  قرار داده است و از رشد مطلوب و مناسب برنج همچنین پنجه دهی  آن  بسیار راضی بود  خواسته شد که میزان پنجه های تولیدی در مزرعه را بشمارد.

متوسط تولید پنجه 35 عدد بود که علاوه بر وضعیت سبزی بیشتر و رشد مطلوبتر زمین در کنار مزرعه شاهد بسیاری از کشاورزان را ترغیب به استفاده از این کود موثر و ضروری برنج کرده است.

روی از مهمترین عناصر ضروری برای گیاه برنج پس از نیتروژن ، فسفر و پتاس است. کمبود آن بیشتر در مزارعی که از کود های فسفاته بیشتر و خارج از نیاز گیاه  استفاده می کنند بروز می کند.

قهوه ای یکپارچه بودن پهنک برگ از علایم تشخیص آن در مزرعه است.

این کمبود در اکثر اراضی تحت نظارت کارشناسان و در بازدید های مزرعه دیده می شود که به تمامی کشاورزان شالیکار توصیه به مصرف روی می باشد.

بدلیل شرایط جوی مناسب و ابری و رطوبت بالای هوا گسترش بیماری بلاست همراه با هجوم لاروهای ساقه خوار بسیاری از شالیزار های این آیش را  آلوده نموده است. که باید نسبت به مبارزه با آن اقدام گردد.

اما برخی از مزارع بیماری بلاست بدون سمپاشی کاهش یافته است .

مهندس سلیمانی در پاسخ به پرسش اقای سید حسین پور گفت که در اراضی زود نشا با ورود برنج به فاز زایشی و افزایش توان مقاومت گیاه، بیماری بلاست قادر به خسارت شدید نمی باشد اما در زمان بالا آمدن خوشه باید مراقب بلاست خوشه بود.

رحیم یحیی نژاد کشاورز دیگر روستای عزیزک از رشد کم بوته های برنج و تاثیر برخی از بیماری ها مانند لکه قهوه ای و بلاست در

دو مزرعهء خود طارم پاکوتاه و طارم هاشمی پرسش کرد.

با حضور مهندس سلیمانی و کشاورزان  در کنار مزرعه ایشان و مشاهده مزرعه از مصرف کود های پایه و سرک سوال شد که ایشان فقط از کود فسفره آنهم به میزان زیاد و اوره در پایه استفاده کرده واز پتاس استفاده نکرده است.

یکی از دلایل بیماری لکه قهوه ای و بیماری آکاگاره عدم مصرف پتاس در جیره غذایی مزرعه است.

توصیه به بی آب کردن مزرعه است .

ترس کشاورزان از بی آب کردن مزرعه از مشکلات عمده ای است که اکثر کشاورزان شالیکار نسبت به انجام ان تردید دارند

آبیاری تناوبی زمین یکی از بهترین روشهای کاهش مصرف آب و تهویه زمین و خروج گازهای مضره و کاهش آفات  وبیماری های قارچی است.  

مزرعه اقای سید صالح اسد اللهی که از زردی شدید نشا های جعبه ای خود ناراضی بود و باتوصیه آقای مهندس شعبان تبار کارشناس ناظر برنج این روستا ایشان به میزان 100  گرم از کود تقویتی (درصد عناصر NPK=20 20 20) را در دو پمپ 20لیتری روی 270  

عدد از جعبه های نشا محلول پاشی نمود. که یکروزه موجب تغییر رنگ برنج و شادابی بوته گردید. که بلافاصله  اقدام به نشا نمود.

ایشان به همراه بسیاری از کشاورزان از مصرف کود های تقویتی و ریز مغذی قبل از نشا کاری بسیار راضی بوده و مهندس سلیمانی به رسم یادبود و استفاده این کشاورز جوان،  کتاب اصول بهزراعی برنج را به ایشان تقدیم کرد.

با توجه به عدم استفاده کشاورزان از کود های ریز مغذی از سالیان دور و کاهش این مواد در خاک و مسمومیت خاک بدلبل استفادهء غیر علمی از کود های اوره ء، فسفره و... کمبود این مواد در زمینهای زراعی کاملا مشخص است. استفاده از کود های کامل گرانوله خارجی که دارای مواد ریزمغذی نیز می باشند از بهترین راههای تامین این مواد است. محلول پاشی برگی یکی از ساده ترین و ارزانترین روشهای تاثیر سریع عناصر کم مصرف بر روی گیاه برنج است.

زمین آقای سید عباس سید حسین پور که اوره مصرفی ان در سطح یک هکتار کم بوده است و نشا ها از رشد مطلوب برخوردار نبوده اند مورد بازدید کشاورزان و کارشناسان قرار گرفت.

برای تاثیر سریع اوره پیشنهاد شد که 5/1 کیلو اوره را همراه با صابون محلول پاشی ( یک در هزار) در مزرعه محلول پاشی کند.

همچنین از 30 کیلو اوره و پتاس نیز در سطح  شش هزار متر از زمین خود استفاده نماید

زمین آقای پورتقی  در آیش روپشت((ROPESHTروستای عزیزک با مشکلی خاص مواجه شده است .

کوتولگی نشاها ، عدم پنجه دهی ، سوختگی و... که زمین ایشان را بدلیل شرایط خاص در کل آیش متمایز کرده است.

با توجه به مصرف همین نشاها در زمینی خارج از این آیش و رشد مطلوب آنها مشکل ویروسی یا بیماری نشاها رد گردید .

با مشاهده بوته ها و برگها که علایم کمبود شدید روی و پتاس را نشان می دهد .آقای مهندس سلیمانی از کشاورز دربارهء مصرف کود در زمین سوال کردند.ایشان  200  کیلو گرم کود فسفره را در 5000 متر زمین استفاده نموده است که بسیار بیشتر از میزان معمول بوده است . با پی بردن به این موضوع که ایشان در سه سال قبل  نیز  هر ساله 200 کیلو کود فسفره در زمین مصرف نموده است ،  مسمومیت خاک مزرعه ایشان  به دلیل مصرف بیش از اندازهء فسفر کاملا مشخص شد.

 

با توجه به اینکه یکی از مهمترین دلایل کمبود روی در مزرعه  مسمومیت و زیادی فسفر خاک است ، ایشان تا چندین سال ( 10 سال)

نباید از کود فسفره در مزرعه خود استفاده نماید. ضمن اینکه باید از کود روی در مزرعه خود به همراه کود های ریز مغذی استفاده نماید.

تهیه و تنظیم : محمد هادی قدمی کارشناس ناظر برنج روستای عزیزک

علف باغ در تغذیهءدام

علف باغ

 این علف در تغذیه نشخوارکنندگان وبه خصوص گاوها استفاده مى‏شود. این علف به علت داشتن رشته‏هاى طویل، نشخوار دام‏ها را زیاد مى‏کند. به علاوه در گاوهاى شیرى باعث بیشترشدن چربى شیر مى‏شود. البته این برای گاوهای شیری بهتر است تا گاوهای گوشتی زیرا گاوهای گوشتی به کنسانتره وابسته اند وگاوهای شیری به علوفه با رشته های طویل.به منظور جلوگیرى از خارج‏شدن سریع خوراک‏هاى آردى از شکمبه گاوهای گوشتی از این علوفه استفاده میشود. زیرا این علوفه با ذرات بلندی که دارد محیط یکنواخت شکمبه گاوهای پرواری را که پر از کنسانتره است دست کاری کرده وباعث دفع مدفوع می شود واز نفخ هم جلوگیری می کند. به همین دلیل توصیه می شود که به گاوهائی که مقادیر زیادی آرد گندم در کنسانتره خود می خورند از این علف بدهید.