برادر ارجمند جناب آقای مهندس کریم باباجانی مدیر محترم سایت برنج کشور
درگذشت والده محترمتان را به شما و خانواده محترمتان تسلیت می گوییم.
کارشناسان ناظر برنج و دامپروری شهرستان بابلسر
بسمه تعالی
برنامه ترویجی مدرسه در مزرعه((ffs روستای عزیزک
مربوط به پروژه مدیریت جامع آب و خاک البرز
جلسه یازدهم 12/4/1387
مدرسه در مزرعه روستای عزیزک با حضور مهندس سلیمانی کارشناس برنج استان و مهندس رستمی کارشناس
بیماریها و کارشناسان ناظر و کشاورزان روستای عزیزک در آیش طلنار این روستا برگزار شد.
محور اصلی مباحثی که با کشاورزان در میان گذاشته شد در باره بلاست و لزوم مقابله موثر با ان از هنگام برداشت برنج تا زمان 20% بالا آمدن خوشه ها بود که مهندس رستمی توضیحات مفصلی را به کشاورزان ارایه کردند.
مقابله با بیماری بلاست باید پس از برداشت آغاز شود.
ما اسپور های قارچ و عوامل بیماریزا و لارو حشرات و بسیاری از بیماریها و آفات ناشناخته را در روی کاه و کلش بعد از برداشت داریم. بهتر است کاه و کلش برنج از سطح مزارع جمع شود یا در جایی دور از مزرعه دپو گردد. آتش زدن هم برای یکسال آنهم برای کل آیش که بتواند عوامل بیماری زایی را کنترل کند مناسب است اما بهتر است از این عمل چشم پوشی کرد زیرا بسیاری از عوامل مفید و میکروارگانیسم های ضروری خاک را از بین می برد.
اما راه بهتری هم وجود دارد. مخلوط کردن کاه کلش با خاک همراه با شخم عمیق به همراه مقداری کود اوره.
آقای جهانگیر قدم پور کشاورز پیشرو روستای عربخیل که در کلاس شرکت می کند و از علاقمندان یادگیری روشهای نوین زراعی است درباره میزان و علت استفاده از کود اوره سوال کرد ، مهندس رستمی میزان آنرا تا حداکثر 70 - 100 کیلو در هکتارخوب می داند و بیشتر از آنرا موجب تلفات می شود. علت آن هم اینست که فعالیت میکرو ارگانیسم های تجزیه کاه و ... به حداکثر برسند.
شخم زدن زمین زراعی تا یک هفته بعد از برداشت برنج می تواند علاوه بر هوادهی مناسب زمین و خروج گازهای مضره موجب از بین رفتن آفات و بیماریها بویژه لارو ها و شفیره های کرم ساقه خوار و تک نقطه ای برنج گردد. زیرا لاروها پس از یک هفته به اطراف زمین رفته وروی علفهای خشک زمستانگذرانی می کنند.
راه دیگر مقابله با بیماری های مختلف برنج انجام ضدعفونی بذر است که می تواند بسیاری از بیماریهای برنج را در حد بالایی کنترل کند.
در زمانی که نشا ها در خزانه هستند اگر الودگی بلاست داریم می توانیم با سم هینوزان محلول پاشی کنیم..
در زمان انتقال نشا نیز مرحله ای است که می توان بر اساس تجربیات برخی از کشاورزان با بلاست مقابله کرد ، قراردادن ریشه ء نشاها به مدت یک ساعت در محلول وین به میزان 4cc در یک لیتر آب یا محلول 2 گرم بیم در یک لیتر آب . آقای مهندس رستمی نسبت به کارایی این روش از زبان برخی از کشاورزان نقل کردند که نتایج مطلوبی داشته است. به این روش نشاها را تا 30-25 روز بعد از نشاکاری بیمه می کنیم.
برای مقابله با بلاست فاصله کاشت باید رعایت شود . نشا دو خال با فاصله 20 سانت خوب است . اما در سالهای خشکسالی می توانیم تعداد خال را افزایش دهیم .
کشاورزی در باره خشکی دهی به زمین زراعی سوال کردند ، که ایشان پاسخ دادند اصولا خشکی دهی به زمین بسیار خوب است اما در سالهایی که بیماری بلاست شیوع دارد بهتر است در زمان پنجه دهی از خشک کردن زمین پرهیز شود. یکی از دلایل مهم آن افزایش شبنم در سطح برگ است که مکان مناسبی را برای توسعه بلاست ایجاد می کند، همچنین در زمینهای شور خشکی دادن باعث تجمع نمک یا یونهای سدیم در سطح خاک یا محیط اطراف ریشه می شود. مجاز هستیم آب را کم کنیم.
کاشت زودهنگام می تواند تا اندازه زیادی موجب فرار گیاه از این بیماری شود. استفاده از کود ازته باید تعدیل شود. و با توجه به نیاز گیاه به ان داده شود.کود دهی کود پتاسه در زمان پایه و وجین دوم و استفاده از آن در زمان خوشه دهی می تواند یکی از راههای افزایش مقاومت گیاه در برابر آن باشد.مصرف مناسب علفکش ها و نه زیادی آن که مانع جذب سیلیس می شود در کنترل این بیماری موثراست .
کشاورزی عنوان کرد که براساس تجربیات متوالی سالها بعد از 12 روز پس از نشا کاری اوره به زمین می دهد.
ایشان مشکلات مربوط در زمین خود را در بحث آفات و بیماریها مصرف متعادل کود و استفاده به موقع از نهاده ها و تنوع کود های مصرفی می داند.
کشاورزی دیگر از مهندس سلیمانی در باره اختلاط مقداری اوره همراه با سموم دفع بلاست سوال کردند که ایشان در جواب دادند در بسیاری از موارد کشاورزان از این عمل راضی بودند. زیرا ضمن افزایش سرسبزی گیاه کنترل بلاست را راحتتر انجام می دهد. مهندس رستمی چنین فعالیتهایی را نشان از تجربیات و نو اوری های کشاورزان می داند که در برخی موارد اثرات خوبی در مزرعه دارد اما توصیه کرد که در استفاده از میزان کود اوره دقت لازم انجام گیرد.
پیشنهاد مهندس سلیمانی : سم بلاست + 1 کیلو اوره + روغن محلول پاشی یا نصف استکان مایع ظرفشویی در یک هکتار.
مرحله اول 25 تا 30 روز بعد از نشاکاری که گیاه حساس است . اما برخی از نقاط به اصطلاح داغ است یعنی بیماری بلاست گسترش بسیار بالایی دارد و میزان خسارت زایی آن زیاد است.
بهتر است در مرحله بلاست برگی از سم هینوزان استفاده شود . البته مهندس رستمی بیان کرد که ایزوله هایی از ارقام طارم در مازندران یافت شد که قارچ عامل این بیماری به سم هینوزان مقاوم شده است.
مرحله دوم در زمان بالا آمدن 20% خوشه ها می باشد
کشاورزی سوال کرد آیا بارندگی ناخواسته بعد از سمپاشی تاثیر سم را بی اثر می کند؟
مهندس رستمی در پاسخ گفت که بهترین زمان سمپاشی بعد از ظهر یا هنگام غروب می باشد و سموم 3 ساعت بعد از سمپاشی جذب گیاه می شود و حتی بارندگی بعد از این زمان تاثیری ندارد.
کشاورزی دربارهء استفاده از کود های مایع در زمان خوشه دهی کامل یا پاک سری سوال کردند که مهندس سلیمانی گفت که در این مرحله ما توصیه به مصرف کود های مایع نمی کنیم .
در پایان جلسه طبق برنامه به همراه مهندسین به مزرعه اقای موسی شیخی رفته و از نزدیک با مشکل بلاست که خسارت 80 درصدی به زمین ایشان وارد کرده است بازدید شد.
در پایان مهندس سلیمانی کتاب« اصول بهزراعی برنج» که توسط ایشان و مهندس بهمن امیری نگاشته شده است را به تعدادی از کشاورزان اهدا کرد.
تهیه و تنظیم:
مهندس محمد هادی قدمی
بسمه تعالی
برنامه ترویجی مدرسه در مزرعه((ffs روستای عزیزک
مربوط به پروژه مدیریت جامع آب و خاک البرز
جلسه دهم 5/4/1387
جلسه دهم مدرسه در مزرعه روستای عزیزک با حضور کشاورزان روستای عزیزک ، کارشناسان مرکز تحقیقات کشاورزی و کارشناسان ناظر برنج و اقای جهانگیر قدم پور کشاورز پیشرو روستای عربخیل در آیش طلنار این روستا برگزار گردید.
از آنجاییکه بسیاری از مزارع برنج با نزدیکی به فصل حداکثر رشد رویشی و زایشی نزدیک می شوند، مدیریت مبارزه و یا تعامل با آفات و بیماریها نقش مهمی در کاهش میزان خسارت عملکردی شالیزار را دارا می باشد.
آشنایی با انواع آفات و بیماری ها و تعیین آستانهء خسارت و بهترین نحوه مبارزه با آنها که هم از نظر اقتصادی فشار زیادی به کشاورز بدلیل قیمت بالای سموم وارد نسازد و هم بهترین اثر را در کنترل این عوامل مخرب زراعت برنج در مدیریت مزرعه ای بسیار اهمیت دارد.
بسیاری از سمپاشی ها در سطح مزارع میزان حداکثر تاثیر گذاری بر روی عوامل محدود کننده عملکرد را ندارد که ضرورت دارد کشاورزان با وسواس بیشتری به آن توجه نمایند.
ما به اتفاق کشاورزان با حضور در مزرعه به جمع آوری ساقه های آسیب دیده پرداختیم.
آقای مهندس رستمی چند نمونه از ساقه های آسیب دیده از قارچ های بیماریزا را به اتفاق عده ای از کشاورزان از سطح مزرعه جمع آوری نمود.
مهندس طبری چند نفر از کشاورزان را مسوول جمع آوری ساقه های آسیب دیده ( اعم از کرم زده و دارای عوامل بیماریزا یا غیر عادی) نمود.
بعد از مدتی با جمع اوری این نمونه ها یک به یک درباره علت وقوع ، چگونگی مدیریت مزرعه ای برای کاهش این خسارات و مبارزه با این عوامل بین کشاورزان به بحث گذاشته شد.
مهندس رستمی با تاکید بر سمپاشی بلاست خوشه با یکی از سموم توصیه شده مرحله اولیه بلاست را به کشاورزان نشان داد
مهندس رستمی نکات تازه ای را درنحوه تغذیه برنج و راههای کاهش این بیماری مهم بیان نمود
- کاربرد یکجای کود ازته به همراه کود های پتاسه مس تواند موجب تشدید این بیماری گردد
- مصرف پتاس آلودگی را تخفیف می دهد ولی مصرف زیاد آن در صورتیکه بوته ها مقدار زیادی ازت کسب کرده باشند ، سبب شدت بیماری میشود .
- بیماری همیشه با افزایش پتاس که مقدار زیادی ازت هم به آن اضافه شده ، شد ید می شود .علت این امر را مشا هده نموده اند که جوانه زدن اسپورها در قطره شبنم روی گیاهی که مقدار زیادی پتاس دریافت کرده ،تحریک شده است . گیا هچه هاییکه از خزانه های خشک به دست می آیند به بلاست حساس اند .زیرا در سلو لهای این نوع گیا هچه ها مقدار سیلیس کمتر است .
- میزان سیلیس خاک می تواند از عوامل کنترل کننده این بیماری و افزایش مقاومت گیاه به قارچ شود.
مرحله اولیه بلاست بصورت لکه هایی گرد و حالت مخملی و برنگ قهوه ای تیره است که در زمان بالا امدن 20 درصد خوشه های مزرعه می توان نسبت به سمپاشی اقدام نمود.
کاهش استفاده از کود های نیتروژنه بویژه کود اوره و همچنین استفاده مناسب از کود های پتاسه و کود های مکمل و ریزمغذی ، مبارزه بموقع با بلاست برگی نقش مهمی در افزایش مقاومت گیاه برنج و آسیب پذیری کمتر ان در مقابل قارچ عامل این بیماری است.
آقای رمضان پور اسماعیل کشاورز این آیش درباره مصرف تیلت و اینکه چرا برخی از کشاورزان از این نوع سم در اختلاط با سموم بلست استفاده می کنند سوال کرد.
مهندس رستمی نمونهء دارای بیماری شیت بلایت ( سوختگی غلاف برنج) را به کشاورزان نشان داد و قارچکش تیلت را برای مبارزه با این بیماری موثر دانست.
علائم بیماری سوختگی غلاف برنج:
لکه های بیضوی به رنگ سبزخاکستری است که این لکه ها وسعت می یابد. مرکز لکه ها سفید شده و حاشیه آنها قهوه ای است.روی این لکه ها اسکلرت قارچ تشکیل می شود که به سهولت جداشده و می افتد. درمحیط مرطوب میسیلیوم قارچ به شدت رشد کرده و سطح غلاف برگ را به صورت پوشش سفید رنگی در بر می گیرد.
در مزرعه لکه ها معمولا ابتدا وی غلاف برگ ها در نزدیک سطح آب مشاهده می شود و در شرایط مناسب در قسمتهای بالایی غلاف و حتی روی سطح برگ ایجاد می گردد.در صورت اتصال این لکه ها معمولا کل یک برگ خشک یا حتی کلیه برگ های بوته می میرند.
آقای رستمی نیاز به مصرف تیلت را برای مبارزه با این بیماری در برنج رقم طارم ( بیش از 70 در صد ایش طلنار اختصاص به کشت طارم دارد) ضروری ندانستو لی برای ارقام پرمحصول باید مواظب این بیماری بود تا از گسترش آن جلوگیری کرد.
برای مبارز علاوه بر تیلت به نسبت یک لیتر در هکتار می توان از رورال تی اس به نسبت یک کیلو در هزار و همچنین از بنومیل استفاده نمود.
مهندس طبری در پاسخ آقای سید حسین پور در باره سر سفیدی خوشه ها در مراحل اولیه بالا آمدن خوشه سوال کردنند.
ایشان علاوه بر دخیل نمودن عوامل بیماریزا و قارچی در کاهش مقا ومت گیاه به این بیماری، تغذیه تریپس ها ، ساقه خوار ها و سن ها را نیز در بروز این مشکلات دخیل دانست.
با جستجو در مزرعه نمونه ای سن در حال تغذیه از مایع شیری داخل دانه مشاهده گردید.
در بازدید از تله های فرمونی و به دام انداختن پروانه های نر ساقه خوار برنج در این تله ها ، آقای پور اسماعیل درباره زمان مبارزه با این افت در مزرعه خود سوال کردند. چگونه کشاورزی می تواند از زمان مبارزه آگاه شود.؟
مهندس طبری در پاسخ گفت. کشاورز باید از میزان بوته های الوده به ساقه خوار و درصد میزان تخم و لارو و شفیره در بازدید مزرعه ای آگاه باشد.
کلا آفت ساقه خوار دارای 4 مرحله در هر نسل شامل پروانه، تخم، لارو و شفیره میباشد. برای مبارزه با این آفت شناسائی حساسترین مرحله زندگی آفت برای استفاده از عامل از بین برنده آن بسیار مهم میباشد.
برای سمپاشی علیه این افت بایستی زمانی که حداکثر لاروهای ریز (لاروهای به اندازه دانه برنج) در شالیزار موجود میباشد، شناسائی کرده و زمان سمپاشی را اعلام کنیم
بهترین زمان مبارزه از طریق بیولوژی آفت و شکار پروانه ها (از طریق فانوس ، تله های فرمونی ) مشخص میشود که معمولا طول این دوره مبارزه در هر نسل 7 روز میباشد.زمان مناسب مبارزه شیمیائی معمولا حدود 14 روز بعد از پیک پوسته (50 % پوسته) در نسل اول و یا مجموع پوسته و شفیره بیشتراز 75 % باشد (در نسلهای بعدی ) میباشد
بر اساس فرمول پاتاک:
تعداد ساقه های آلوده تعداد کپه های آلوده
100 * ----------------------------- * -------------------------------
تعداد کل ساقه ها در بوته های آلوده تعداد کل کپه های نمونه گیری شده
اگر آلودگی مزرعه درنسل دوم بیش از 2 درصد بود، باید نسبت به سمپاشی مزرعه اقدام نمود.
اما در هر حالت باید کرم ها در نسل های پایین باشند تا سموم تاثیر خود را به جا بگذارند. ما توسط تله های فرمونی می توانیم حداکثر زمان پرواز را بدست آوریم تا تخم گذاری پروانه ها را برای بدست آوردن حد اکثر تاثیر گذاری بر روی گرم های سن اوا و دوم حدس بزنیم
مزرعه ء رقم خزر آقای سید حسین پور نمونه کاملی از مشکلات عدم رعایت اصول اولیه زراعت برنج را آشکار می کند.
مزرعه ئ 5/1 هکتاری ایشان با مشکل بیماری ژیبرلا مواجه است که در بازدید از این مزرعه خسارت 40 تا 50در صدی این بیماری بسیار عجیب به نظر می رسد.
برنج ایشان 60 روزه است و فرصت پنجه دهی دوباره وجود ندارد . مهندس رستمی با بیان مشکلات عدیده این بیماری برای ارقام مختلف برنج و خاصا برنج رقم خزر توصیه کرد برای کاستن از میزان خسارت نسبت به خشکاندن مزرعه و استفاده از کود پتاسه سریعا اقدام نماید
اشتباهات آقای سید حسین پور:
- تهیه بذر از زمین ناشناخته که از بیماری های ان آگاهی نداشت
- عدم مصرف کود های پتاسه و ریز مغذی ها در مدیریت تغذیه ای زمین
- عدم ضد عفونی بذر
این بیماری به سادگی قابل کنترل است.
ضد عفونی بذر با یکی از سموم قارچکش مانند بنومیل، کاربندازیم، رورال تی اس و... یکی از ساده ترین روشها ی مبارزه با این بیماری است.
تهیه بذر از منابع معتبر و شناخته شده نیز در رفع انواع الودگی های عوامل بیماریزای برنج در مزرعه موثر است.
تهیه و تنظیم:
مهندس محمد هادی قدمی
انتشار همزمان این گزارش در پایگاه اینترنتی برنج ایران به نشانی: